Ośmiu Polaków, o których nie można zapomnieć, bo swoje życie i zdolności poświęcili służbie innym ludziom, stanowiąc przykład dla kolejnych pokoleń rodaków, zarówno w kraju, jak i za granicą. Co ich dziś łączy? W uznaniu dla ich zasług dla Polski zostali wybrani przez senatorów i posłów RP na patronów roku 2017. Przypomnienie tych postaci przyczynia się do utrwalenia najwartościowszych postaw społecznych.
Tworząc listę patronów roku, parlamentarzyści postanowili też odwołać się do wydarzeń związanych z Wisłą, czyli najdłuższą rzeką w Polsce, i koronacją Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej, Królowej Korony Polskiej.
Patroni ustanowieni przez Senat RP.
W listopadzie 2016 r., podczas 29. posiedzenia Senat przyjął pięć uchwał ustanawiających patronów roku. Należą do nich: Władysław Biegański, Józef Haller, Tadeusz Kościuszko i Władysław Raczkiewicz. Rok 2017 będzie także rokiem Koronacji Matki Bożej Częstochowskiej, Królowej Korony Polskiej.
Władysław Biegański
Senat Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił rok 2017 Rokiem Władysława Biegańskiego, by w setną rocznicę jego śmierci oddać należny hołd temu zasłużonemu lekarzowi, który swoje życie poświęcił dobru wspólnemu.
29 stycznia 1917 r. zmarł Władysław Biegański, wybitny lekarz, badacz, etyk. Po studiach w Warszawie, Berlinie i Pradze osiedlił się w 1883 r. w Częstochowie, obejmując kierownictwo Szpitala im. Najświętszej Maryi Panny oraz stanowiska lekarza miejskiego i lekarza Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Uczynił z małego prowincjonalnego szpitala w tym mieście ośrodek naukowy – „małą klinikę”, której dorobek porównywano z dorobkiem ośrodków uniwersyteckich. Władysław Biegański w ciągu 35 lat pracy w Częstochowie ogłosił drukiem 132 prace w dziedzinie medycyny i filozofii. Był prekursorem kilku dziedzin medycyny, w tym neurologii, kardiologii i ortopedii. Udzielał się społecznie – założył m.in. Towarzystwo Lekarskie Częstochowskie oraz częstochowski oddział Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego.
„Senat Rzeczypospolitej Polskiej zwraca się do uczelni medycznych i samorządu zawodowego o popularyzację postaci Władysława Biegańskiego – wzoru postawy lekarza: humanisty, badacza, społecznika” – czytamy w uchwale.
Józef Haller
Generał Józef Haller (1873–1960) był jednym z najwybitniejszych polskich dowódców i polityków związanych z obozem narodowym i chrześcijańsko-demokratycznym. Z jego biografią wiąże się wiele niezwykłych wydarzeń, których rocznice obchodzimy w 2017 r.
150 lat temu, w 1867 r., powstało w zaborze austriackim, we Lwowie, pierwsze gniazdo Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, zasłużonej polskiej organizacji patriotycznej, sportowej i paramilitarnej, z której wyrosły harcerstwo polskie i pokolenie legionistów polskich. Gen. Józef Haller był od początku XX wieku jednym z twórców kolejnych gniazd „Sokoła”, a od 1913 r. członkiem komendy „Sokoła” i jego instruktorem. W czasie I wojny światowej dowodził Legionem Wschodnim, następnie jedną z brygad Legionów Polskich, w skład której weszli wychowankowie „Sokoła”. 100 lat temu we Francji, z inicjatywy Komitetu Narodowego Polskiego, powstała Błękitna Armia, od 1918 r. dowodzona przez gen. Józefa Hallera. W tym samym roku państwa ententy wpisały w cele wojenne postulat odbudowy niepodległej Polski z wolnym dostępem do morza. Jako dowódca Armii Ochotniczej gen. Haller walczył na przedpolach Warszawy latem 1920 r. W odrodzonej Polsce stał zaś w latach 1920–1923 na czele Związku Harcerstwa Polskiego, a następnie Związku Hallerczyków. W 1937 r. powstało Stronnictwo Pracy, partia chrześcijańsko-demokratyczna, która odegrała ważną rolę w czasach II wojny światowej jako najbliższe zaplecze polityczne premiera rządu RP i naczelnego wodza gen. Władysława E. Sikorskiego. Po II wojnie światowej gen. Haller pozostał, jak wielu innych, na emigracji. Pod koniec życia zamierzał przybyć do Polski, korzystając z „odwilży”, ale 3 maja 1957 r. nie wpuszczono go do Ojczyzny.
„Ogłoszenie roku 2017 Rokiem Generała Józefa Hallera pozwoli nie tylko przybliżyć postać samego generała i jego najbliższych (Stanisława Hallera i Cezarego Hallera, także oficerów Wojska Polskiego), ale także skupić uwagę Polaków na ważnych wydarzeniach i wyjątkowych organizacjach, zasłużonych w dziejach Polski, znanych z krzewienia polskości i patriotycznego ducha” – podkreśla uchwała.
Tadeusz Kościuszko
Senat Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił rok 2017 Rokiem Tadeusza Kościuszki, by naród polski oddał należny hołd pamięci swego bohatera, bohatera światowej sławy, a także by młodym pokoleniom wskazać przykład służby i poświęcenia dla Ojczyzny i aby wzmocnić przez to kondycję duchową narodu.
15 października 1817 r. w Solurze zmarł Tadeusz Kościuszko, Najwyższy Naczelnik insurekcji z 1794 r., polski i amerykański generał, uczestnik walk o niepodległość Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, obywatel honorowy Republiki Francuskiej. Szczególnie należy przypomnieć, że Tadeusz Kościuszko był obrońcą Konstytucji 3 maja w wojnie z 1792 r. z Rosją. Za udział w tej wojnie został przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego odznaczony złotym Orderem Virtuti Militari. Kiedy Rzeczpospolita po drugim rozbiorze chyliła się ku katastrofie, to on podjął walkę o niepodległość. Jako Najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej w czasie powstania w 1794 r. był de facto przywódcą tak narodu, jak i całego państwa, zwłaszcza że jako pierwszy włączył chłopów polskich w dzieło walki o Niepodległą, obiecując im uwolnienie z poddaństwa. Insurekcja 1794 r. wobec przemocy wrogich sąsiadów upadła, ale uratowała godność i honor narodu, a jej hasła patriotyczne i społeczne wytyczyły w polskich dziejach szlak ku niepodległości. Ideały i dokonania Tadeusza Kościuszki przynoszą zaszczyt nie tylko narodowi polskiemu, ale i całej ludzkości, gdyż przyczynił się on do uzyskania niepodległości przez Stany Zjednoczone, za co otrzymał z rąk Jerzego Waszyngtona amerykański Order Cyncynata i do dziś jest honorowany przez naród amerykański.
Jak głosi uchwała, „Senat Rzeczypospolitej Polskiej zwraca się do władz wojskowych, środowisk oświatowych, organizacji społecznych, kościuszkowskich, harcerzy, instytucji kultury i mediów o organizowanie i wspieranie rocznicowych obchodów, a do ogółu społeczeństwa, zwłaszcza zaś do młodzieży – o liczny udział w tych obchodach”.
Władysław Raczkiewicz
6 czerwca 2017 r. upływa siedemdziesiąt lat od śmierci Władysława Raczkiewicza (1885–1947), polskiego polityka, w latach 1939–1947 prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie. Senat Rzeczypospolitej Polskiej, pragnąc uhonorować tę jedną z najważniejszych postaci w polskiej polityce pierwszej połowy XX wieku, ustanowił rok 2017 Rokiem Władysława Raczkiewicza.
Władysław Raczkiewicz, adwokat, uczestnik walk w okresie I wojny światowej i w wojnie 1920 r. z bolszewikami, w okresie międzywojennym pełnił wiele ważnych funkcji politycznych i społecznych: wojewody, ministra spraw wewnętrznych, marszałka Senatu oraz prezesa Światowego Związku Polaków z Zagranicy. Postrzegany był jako państwowiec. Jednak najważniejszy urząd, prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie, przyszło mu zajmować w tragicznym dla Polski okresie II wojny światowej i pierwszych lat powojennych. Jedną z przyczyn nominowania go na stanowisko prezydenta były jego bardzo dobre kontakty z Polonią, zapoczątkowane w okresie pełnienia funkcji marszałka Senatu, izby parlamentu sprawującej opiekę nad Polonią. Starał się łagodzić konflikty między polskimi ośrodkami władzy na Zachodzie. Apelował do papieża Piusa XII o zainteresowanie się losem Polaków i Żydów, ofiar niemieckich represji, jak również do aliantów zachodnich o wsparcie powstania warszawskiego.
„Senat Rzeczypospolitej Polskiej zwraca się do uczelni, szkół, organizacji społecznych i mediów o popularyzację w Roku Władysława Raczkiewicza postaci tego państwowca, polityka trudnych czasów. Niech jego niezłomna praca dla Polski w okresie pokoju i wojny stanie się wzorem dla przyszłych i obecnych urzędników i polityków oraz wszystkich pracujących na rzecz dobra wspólnego” – czytamy w uchwale.
Rok Koronacji Matki Bożej Częstochowskiej
Sanktuarium jasnogórskie stanowi jedno z najważniejszych miejsc na mapie naszego kraju zarówno dla Polaków, jak i licznie przybywających pielgrzymów i turystów z całego świata. Sam wizerunek Bogurodzicy, otaczany czcią od ponad sześciuset lat na Jasnej Górze, należy do najcenniejszych materialnych skarbów narodowych w naszej Ojczyźnie.
8 września 2017 r. przypada 300. rocznica koronacji Jasnogórskiego Obrazu Matki Bożej, Królowej Korony Polskiej. Obrzędu koronacji papieskimi koronami Ojca Świętego Klemensa XI dokonał na Jasnej Górze abp Krzysztof Szembek. Jak podają źródła historyczne, uroczystość zjednoczyła w przygotowaniu i akcie koronacyjnym króla Augusta II, posłów i senatorów Rzeczypospolitej, duchowieństwo i szlachtę, stanowiąc ogólnonarodową manifestację wiary. Ten akt państwowy uznający Maryję za Królową Polski był punktem odniesienia dla zrywów narodowych, jak i kształtowania się idei wolności i niepodległości w XIX i XX wieku. Sanktuarium jasnogórskie wśród licznych miejsc kultu religijnego w Polsce pełni rolę wyjątkową dla całego Kościoła powszechnego i wszystkich katolików. Miejsce to jest swoistym ambasadorem polskości, niosąc wielkie przesłanie współczesnym. Także kompleks klasztorno-sanktuaryjny to swoista skarbnica narodowej tradycji i kultury, a pobyt w nim, oprócz celu ściśle religijnego, zawsze jest lekcją historii i patriotyzmu.
W uchwale senatorzy Rzeczypospolitej Polskiej wyrażają przekonanie, iż przywołanie historycznego wydarzenia z 1717 r. będzie znaczącym wkładem w propagowanie patriotycznej i religijnej tradycji Rzeczypospolitej, a także lekcją polskiego dziedzictwa, w szczególności dla młodego pokolenia.
Patroni ustanowieni przez Sejm RP
Podczas 21. posiedzenia Sejm również przyjął uchwałę o ustanowieniu patronów 2017 roku. Rok 2017 będzie przebiegał pod patronatem: Josepha Conrada (wł. Józefa Teodora Konrada Korzeniowskiego), Marszałka Józefa Piłsudskiego, Adama Chmielowskiego, błogosławionego Honorata Koźmińskiego oraz, podobnie jak zadecydował Senat, Tadeusza Kościuszki. Do tej listy dołączona została także rzeka Wisła.
Joseph Conrad (wł. Józef Teodor Konrad Korzeniowski)
W dniu 3 grudnia 2017 roku przypada jubileusz 160-lecia urodzin Józefa Teodora Konrada Korzeniowskiego (Josepha Conrada), syna polskich patriotów, zesłańców syberyjskich, wielkiego pisarza zasłużonego dla polskiej i światowej kultury.
Dorobek pisarski Josepha Conrada sprawia, że jest on jednym z najbardziej znanych na świecie twórców, który wprowadził wartości wyrastające z polskiej tożsamości do kultury światowej. Zajmuje niekwestionowaną pozycję klasyka literatury nowoczesnej, który zmienił oblicze prozy powieściowej. Był on pisarzem uniwersalnym, do tego podejmował tematy ważne dla Starego Kontynentu. Już ponad 100 lat temu nakreślił wizję Europy bez granic, stanowiącą podstawę trwałego pokoju między europejskimi narodami. Wpływ twórczości Josepha Conrada na współczesną literaturę ma wymiar ponadczasowy, a jego dzieła, m.in. „Lord Jim”, „Smuga cienia”, „Jądro ciemności” czy „Tajny agent”, na zawsze weszły do kanonu lektur. Powstały pod wpływem literatury polskich romantyków dorobek pisarski zawiera uniwersalne wartości etyczne.
Józef Piłsudski
W dniu 5 grudnia 2017 roku przypada 150. rocznica urodzin Józefa Piłsudskiego – niezłomnego bojownika o wolność i niezawisłość Polaków.
W okresie zaborów był sybirakiem, jednym z organizatorów niepodległościowej Polskiej Partii Socjalistycznej, twórcą Organizacji Bojowej PPS, ruchu strzeleckiego i Polskiej Organizacji Wojskowej, a później jako Komendant I Brygady Legionów Polskich – przywódcą zbrojnej walki o wolność. Józef Piłsudski po odzyskaniu niepodległości współtworzył Wojsko Polskie, został Naczelnikiem Państwa, Wodzem Naczelnym i Pierwszym Marszałkiem Polski w czasie wojny polsko-bolszewickiej, w której zwycięstwo uchroniło Rzeczpospolitą i Europę przed komunizmem. W kolejnych latach II Rzeczypospolitej dwukrotnie sprawował funkcję Prezesa Rady Ministrów, był ministrem do spraw wojskowych i Generalnym Inspektorem Sił Zbrojnych, wywierając wtedy największy wpływ na sprawy polskie. Józef Piłsudski uznawany jest za twórcę idei bliskiej współpracy narodów Międzymorza, utworzenia grupy państw w Europie Środkowo-Wschodniej, które stanowiłyby barierę przeciwko ekspansji sowieckiej Rosji i zabezpieczały niepodległość Polski. „W okresie okupacji niemieckiej i kilkudziesięciu lat władzy sowieckiej nad Polską Marszałek Józef Piłsudski stał się symbolem nieugiętej walki o niepodległość oraz przykładem dla kolejnych pokoleń polskich patriotów”, jak zaznaczono w uchwale.
Adam Chmielowski
W 2017 roku mija 130 lat od przywdziania habitu przez Adama Chmielowskiego – Świętego Brata Alberta. Jego wielki talent oraz poświęcenie dla drugiego człowieka przyczyniły się do utrwalenia wśród Polaków najważniejszych postaw społecznych oraz dały im nadzieję na niepodległość i sprawiedliwość społeczną na kolejne dziesięciolecia.
Albert Chmielowski urodził się w 1845 r. w Igołomi k. Krakowa. Mając zaledwie 17 lat, w chwili wybuchu powstania styczniowego w 1863 r. przystąpił do walki o wolność Ojczyzny. Został ciężko ranny w czasie walk, co przypłacił amputacją nogi i niewolą rosyjską. Następnie studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium, gdzie zaprzyjaźnił się ze Stanisławem Witkiewiczem, Józefem Chełmońskim, Aleksandrem Gierymskim i wieloma innymi znakomitymi artystami. Stopniowo porzucił malarstwo na rzecz opieki nad potrzebującymi. Zamieszkał w ogrzewalni miejskiej w Krakowie z bezdomnymi, alkoholikami i nędzarzami jako ich brat. 25 sierpnia 1887 r. przywdział habit trzeciego zakonu św. Franciszka w Kaplicy Loretańskiej Kościoła Ojców Kapucynów w Krakowie i od tej pory był znany jako Brat Albert. Dał początek Zgromadzeniu Braci Albertynów i Zgromadzeniu Sióstr Albertynek. „Brat Albert Chmielowski – jak zaznacza uchwała – dosłownie pojmował wezwanie Chrystusa, by być miłosiernym wobec drugiego człowieka i, porzuciwszy wszystko, pójść za Chrystusem. Dzielenie losu z wydziedziczonymi, pozbawionymi dachu nad głową i nędzarzami, a nie jałmużnę uznawał za prawdziwą pomoc”. W uznaniu heroiczności cnót Brata Alberta Chmielowskiego i potwierdzając jego kult, papież Jan Paweł II 22 czerwca 1983 r. ogłosił go na krakowskich Błoniach błogosławionym, a 12 listopada 1989 r. w Rzymie – świętym.
Honorat Koźmiński
Sejm w tej samej uchwale ustanowił patronem roku 2017 Honorata Koźmińskiego, kapucyna ogłoszonego błogosławionym przez Jana Pawła II w 1988 roku. fot. Wikimedia Commons/Maciej Szczepańczyk
W roku 2016 przypadła 100. rocznica śmierci błogosławionego Honorata Koźmińskiego, kapucyna, który całym swoim życiem dowiódł, że wartości, którymi się kierował, i działania, jakie podejmował, służyć miały drugiemu człowiekowi, a zwłaszcza temu najbiedniejszemu, najbardziej potrzebującemu – jego rozwojowi zarówno duchowemu, jak i społecznemu. Rozwojowi tak istotnemu, zwłaszcza w trudnych latach niewoli narodowej i niezbędnemu dla podtrzymania, za wszelką cenę, polskiej wspólnoty narodowej, zarówno w sferze duchowej, jak i materialnej.
Rok Rzeki Wisły
FOT. W 550. rocznicę pierwszego wolnego flisu Sejm Rzeczypospolitej Polskiej oddaje hołd pokoleniom rodaków, którzy dzięki Wiśle i w oparciu o nią budowali tożsamość i potęgę Państwa Polskiego. fot. eryk1085
W wyniku postanowień II pokoju toruńskiego Polska odzyskała panowanie nad całym biegiem żeglownej Wisły. Tym samym rok 1467 stał się pierwszym rokiem wolnej żeglugi wiślanej, rozpoczynającym najwspanialsze lata historii Polski. Spław Wisłą i jej dopływami przyczynił się do rozkwitu gospodarczego w Polsce w okresie złotego wieku, dzięki czemu stała się ona europejską potęgą polityczną, militarną i ekonomiczną. Wisła – Królowa Polskich Rzek, symbol polskości i patriotyzmu – to nasze naturalne oraz historyczno-kulturowe dziedzictwo. Ta wyjątkowa rzeka, przez stulecia różnorodnie kształtowana przez naturę i ludzi, wciąż jest dla nas wyzwaniem cywilizacyjnym. Wymaga zrównoważonego rozwoju, przemyślanej strategii oraz odważnych, dalekowzrocznych działań.
Tekst na podstawie uchwał Senatu i Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie ustanowienia Patronów roku 2017. POlonika nr 258, styczeń/luty 2017.
Polonijne Dni Patronów 2017 roku
Senatorowie i posłowie zdecydowali o ustanowieniu patronów 2017 roku. Również Polacy mieszkający w Austrii powinni przedstawić osiągnięcia tych wybitnych rodaków. Niech to będzie naprawdę ich rok! Zachęcamy więc organizacje polonijne, instytucje i osoby prywatne zarówno do uczestnictwa, jak i aktywnego udziału w organizacji kilkudniowego cyklu imprez edukacyjnych, artystycznych i kulturalnych pod hasłem „Polonijne Dni Patronów 2017 roku”, którego inauguracja nastąpi 2 maja br., w Dniu Polonii i Polaków za Granicą.
Organizacyjne wsparcie kilkudniowych uroczystości promujących w Austrii Patronów Roku 2017 zadeklarował dr Aleksander Korybut-Woroniecki, kierownik Wydziału Konsularnego Ambasady RP w Wiedniu oraz Rafał Sobczyk, dyrektor Instytutu Polskiego w Wiedniu. Zachęcamy do działania wszystkie środowiska polonijne!
Redakcja Pisma „Polonika”
