W Dniu Wszystkich Świętych Cmentarz Wojskowy na Powązkach, jedną z najstarszych stołecznych nekropolię – odwiedzają tłumy osób. Zapalają znicze, składają kwiaty na grobach najbliższych oraz ludzi zasłużonych, którym chcą oddać hołd. Cmentarz Wojskowy na Powązkach, to jest cmentarz komunalny, znajdujący się przy ul. Powązkowskiej 43/45 w Warszawie. Nekropolia znajduje się w północno-zachodniej części Powązek w dzielnicy Zoliborz. Od strony południowej graniczy z Laskiem na Kole, od zachodu al. Armii Krajowej, a od północy ul. Powązkowską. Cmentarz zajmuje powierzchnię 24,3 ha. Cmentarz bywa mylony ze znajdującym się przy tej samej ulicy znacznie starszym cmentarzem Powązkowskim. W piątek 1 listopadaa 2019 r. mieszkańcy stolicy zgromadzili się na cmentarzach, aby wspomnieć tych, którzy odeszli, złożyć kwiaty i zapalić symboliczne znicze. Obecnie na warszawskich Powązkach są tłumy…
Kto jest pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach? Znajdziemy miejsca wiecznego pochówku pisarzy, artystów m.in. Juliana Tuwima, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Władysława Broniewskiego, Jana Brzechwy, Tadeusza Borowskiego, Adama Hanuszkiewicza, Jacka Kaczmarskiego, Janusza Głowackiego. Poza tym pochowani zostali tutaj m.in. legendarny dowódca Tadeusza „Bor” Komorowski, gen. dyw. Dowódcy Armii Krajowej, Tadeusz Zawadzki, ps. „Zośka”, Jacek Kuroń, społecznik i polityk.
Cmentarz Wojskowy na Powązkach. Historia cmentarza. To najsłynniejszy cmentarz w Polsce, ponieważ znajdują się tu groby zasłużonych mieszkańców Polski. Cmentarz został założony w 1912 przez władze Warszawskiego Okręgu wojskowego jako cmentarz prawosławny przeznaczony dla zmarłych żołnierzy rosyjskich. Po 1918 cmentarz został przejęty przez władze wojskowe i oddany w zarząd Kurii Biskupa Polowego. Cmentarz stał się tradycyjnym miejscem pochówków wojskowych zmarłych w czasie pokoju oraz członków ich rodzin. W 1921 i w kolejnych latach spoczęli na nim uczestnicy powstań, bohaterowie wojny polsko-bolszewickiej i walk o granice RP. Podczas obrony Warszawy we wrześniu 1939 na cmentarzu chowano poległych żołnierzy, często ofiary bombardowań lotniczych. W czasie okupacji na Powązkach chowano, zwykle pod przybranymi nazwiskami, członków polskiego ruchu oporu, m.in. Jana Bytnara. W latach 1945–1947 na cmentarz przenoszono ekshumowane ciała powstańców i osób cywilnych pogrzebanych na terenie miasta w czasie powstania warszawskiego. W zajmujących zwarty obszar kwaterach pochowano poległych w powstaniu Warszawskim żołnierzy Armii Krajowej a także żołnierzy Armii Ludowej. 1 sierpnia 1946, w drugą rocznicę wybuchu powstania, w kwaterze A-26 odsłonięto pomnik Gloria Victis.
Kwatera Harcerskiego Batalionu Armii Krajowej „Zośka.” W tej kwaterze, oznaczonej numerem A-20, znajdują się 174 groby, w większości harcerzy – członków Szarych Szeregów i Batalionu „Zośka”, którzy zginęli podczas II wojny światowej, oraz pojedyncze groby cywiln. Pierwszą osobą pochowaną w tym miejscu (3 kwietnia 1943) był Jan Bytnar „Rudy”, odbity 26 marca w akcji pod Arsenałem. Przy uzyskaniu zgody na jego pochowanie (pod przybranym nazwiskiem Jana Domańskiego) uzyskano jednocześnie zgodę zarządu nekropolii na zajęcie przyległego terenu na kolejne pochówki. Miejsce wskazał Tadeusz Zawadzki „Zośka” za namową ojca Józefa Zawadzkiego. Cechą charakterystyczną kwatery są ustawione na grobach białe brzozowe krzyże. Prostopadle do linii grobów znajduje się również mogiła symboliczna w formie muru obłożonego czarnym sjenitem. Wyryto na nim dziesiątki nazwisk poległych żołnierzy związanych z Grupami Szturmowymi i Batalionem „Zośka”, którzy nie mają swoich grobów na Powązkach (w większości przypadków ich ciał nie odnaleziono).
Kwatera na Łączce. W tzw. kwaterze „Na Łączce” pochowani zostali pomordowani przez Urząd Bezpieczeństwa w latach 1945–1956. Miejsce to znajduje się w pobliżu murów pomiędzy cmentarzem wojskowym i bezwyznaniowym (komunalnym), przy którym UB potajemnie chowało pomordowanych. 27 września 2015 odsłonięto tam Panteon – Mauzoleum Wyklętych-Niezłomnych.
Dolinka Katyńska. Dolinka Katyńska na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach jest najważniejszym w Warszawie miejscem upamiętnienia ofiar zbrodni katyńskiej (1940).
Kwatera Smoleńska. 10 listopada 2010 roku na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach odsłonięto pomnik ku czci ofiar katastrofy polskiego Tu-154 w Smoleńsku, zaprojektowany przez warszawskiego artystę rzeźbiarza Marka Moderaua i znajdujący się w tzw. Kwaterze Smoleńskiej. Integralną częścią upamiętnienia są znajdujące się tam groby 28 ofiar katastrofy.
Zobaczcie na zdjęciach, jak wyglądały warszawskie Powązki w dniu Wszystkich Świętych w roku 2019.
Włodzimierz Kuczyński, dnia 1.11 2019 r., Warszawa
