Jesienne daty skłaniają do zadumy , refleksji i przemyśleń, dlatego z okazji 81. rocznicy agresji ZSRR na Polskę grupa członków i uczniów Towarzystwa Kultury Polskiej w Sumach udała się 25 września do Piatichatek koła Charkowa na Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu , żeby złożyć hołd pomordownym w 1940 r. przez NKWD oficerom i żołnierzom Wojska Polskiego.
17 września 1939 roku, zgodnie z paktem Ribbentrop – Mołotow, Armia Czerwona zaatakowała wschodnie rubieże Rzeczypospolitej. Wojsko Polskie załamało się nie będąc w stanie obronić kraju przed zmasowanym uderzeniem dwóch przeciwników. Do sowieckiej niewoli powędrowały tysiące żołnierzy – oficerowie, podoficerowie oraz szeregowi częściowo pochodzący z rezerwy ( naukowcy, lekarze, inżynierowie, prawnicy, nauczyciele, urzędnicy państwowi). Około 15 tysięcy skoncentrowano w trzech obozach w Kozielsku, w Starobielsku i Ostaszkowie. Wiosną 1940 r. na mocy decyzji najwyższych władz ZSRR jeńcy zostali rozstrzelani przez NKWD w Katyniu pod Smoleńskiem, Miednoje koło Tweru, Piatichatkach na przedmieściach Charkowa, Bykowni koło Kijowa i około 6- 7 tys. w nieznanych miejscach.
Naszą 15- osobową grupę przywitała i oprowadziła po memoriale pani konsul Barbara Kaczmarczyk. Opowiedziała nam o zbrodni katyńskiej, o historii cmentarza i jego architekturze. Zachęciła do udziału na odległość w organizowanym przez Konsulat Generalny w Charkowie XXI Biegu Pamięci Ofiar Totalitaryzmu. Złożyliśmy biało- czerwone kwiaty, zapaliliśmy znicze i chwilą ciszy uczciliśmy pomordowanych Polaków . Podczas uroczystości towarzyszył nam dźwięk podziemnego dzwonu wołającego o sprawiedliwość i pamięć .
Odpowiadając na zaproszenie pani konsul rankiem, w sobotę 26 września nasza niewielka grupa wzięła udział we wspomnianym biegu. Był on częścią obchodów 75. rocznicy zakończenia II wojny światowej. To wydarzenie to nie tylko uczczenie pamięci tysięcy rozstrzelanych polskich obywateli, ale jednocześnie oddanie hołdu pomordowanym mieszkańcom tej ziemi, ofiarom stalinowskiego terroru.
